Maktu Hadisler
MAKTU HADİS
Herhangi bir tabii’ye (sahabeyi görene) izafe olunan söz, fiil veya takdirlere Maktu Hadis denir. Etbaut-tabiin (sahabileri görenleri gören) de tabiiler gibi kabul edilmektedir. Maktu hadise misal olarak mamer dediki Zühriye, biryere yaslanıp yemek yemeyi sordum. Zühri bana ‘sakıncası yok’ diye cevap verdi Abdurrezzak, X 416.
Maktu hadisle amele gelince: Said bin Müseyyeb, eş-Şabi, en-Nehai ve Mesruk gibi yaşlı tabbilerin maktularıyla amel edilir.
Maktu Hadisle Munkatı arasındaki fark:
Maktu metinle ilgilidir. Metni tabiin ve yahut tebauttabine ait olan hadistir.
Munkatı ise senedle ilgilidir dikkat edilmelidir.
Maktu Hadisler:
Hasan Basrî şöyle demiştir: 'İmanda kuvvetli, yumuşaklıkta hazımlı, yakînde imanlı, ilimde halîm, şefkatte akıllı, hakta verici, zenginlikte iktisatçı, fakirlikte vâkur, kudrette ihsan edici, arkadaşlıkta tahammüllü ve şiddette sabırlı olmak müslümanın alametlerindendir.
Böyle bir müslümana gazap galebe çalmaz. Cahiliyye taassubu kendisini felâkete sürüklemez. Şehvet kendisine galip gelmez. Midesi kendisini rezil etmez. Harislik kendisini hafif düşürmez. Niyeti kendisini geride bırakmaz. Bu bakımdan mazluma yardım eder, zayıfa merhamet gösterir, cimrilik yapmaz. Mübezzirlik ve israfta bulunmaz ve sıkılığa kaçmaz. Kendisine zulmedildiği zaman affeder. Cahilin kusurundan vazgeçer. Nefsi, elinden zahmet çeker. Halk ise kendisinden ferahlık ve genişlik görür'.
Üveys el-Karani rahimullah dedi ki:
"Rızık endişesi taşıyana nasihat fayda etmez".
Hz Mesruk Rahimullah buyurdu ki:
"Kişiye ilim olarak Allah'tan korkmak yeter, cehalet olarak da ilmi ile övünmesi yeter".
Hz Vehb b. Münebbih şöyle der: "Mal azdırdığı gibi ilim de azdırır."
"Her kim ibadet ederse kuvveti artar. Her kim tembellik ederse de ibadetten uzaklaşması artar."
"Benden üç şey ezberleyin. Hevânıza tâbi olmayın, kötü arkadaştan kaçının, kendi görüşünüzü üstün kabul edip Övünmeyin."
İmam Mücahid rahimullah buyurur ki:
"(Asıl) Fakîh Allah'tan korkan kimsedir".
"Her kim nefsini zelil kılarsa, dinini aziz kılar. Her kim de nefsini aziz
kılarsa, dinini zelil kılar."
Hz Avf el-Arabi rahimullah dedi ki: "Övülmekten hoşlanıp yerilmekten hoşlanmamak münafıkların ahlakındandır".
Hz Malik bin Dinar rahimullah dedi ki:
"Kin güden din gütmez".
"Uyanık olduğun zaman Allah'tan kork, rüyada gördüklerine de aldırma".
"Dünyalık bir şey için üzüldüğün kadar âhiret kaygısı kalbinden çıkar. Ahiret için hüzünlendiğin kadar da dünya kaygısı kalbinden çıkar."
"Alim ilmiyle amel etmediği zaman yağmurun kaya parçasında durmayıp kaydığı gibi nasihatleri de kalplere te'sir etmeyip kayar. İlmi amel etmek için istersen seni sevindirir. Başka şeyler için istersen sadece övünmeni arttırır."
"Mü'minlerin göğüsleri iyi amellerle kaynar, fâcîrlerin göğüsleri de kötü amellerle kaynar. Allah sizin niyetlerinize ve maksatlarınıza bakar. Maksatlarınızı iyi kontrol ediniz ki, Allah size rahmet etsin".
İbrahim et-Teymi rahimullah buyurdu ki:
"Hep sözlerimi amellerime vurup ölçtüğümde yalancı olmaktan korkarım."
Maktu Hadisler:
Hasan Basrî şöyle demiştir: 'İmanda kuvvetli, yumuşaklıkta hazımlı, yakînde imanlı, ilimde halîm, şefkatte akıllı, hakta verici, zenginlikte iktisatçı, fakirlikte vâkur, kudrette ihsan edici, arkadaşlıkta tahammüllü ve şiddette sabırlı olmak müslümanın alametlerindendir.
Böyle bir müslümana gazap galebe çalmaz. Cahiliyye taassubu kendisini felâkete sürüklemez. Şehvet kendisine galip gelmez. Midesi kendisini rezil etmez. Harislik kendisini hafif düşürmez. Niyeti kendisini geride bırakmaz. Bu bakımdan mazluma yardım eder, zayıfa merhamet gösterir, cimrilik yapmaz. Mübezzirlik ve israfta bulunmaz ve sıkılığa kaçmaz. Kendisine zulmedildiği zaman affeder. Cahilin kusurundan vazgeçer. Nefsi, elinden zahmet çeker. Halk ise kendisinden ferahlık ve genişlik görür'.
Üveys el-Karani rahimullah dedi ki:
"Rızık endişesi taşıyana nasihat fayda etmez".
Hz Mesruk Rahimullah buyurdu ki:
"Kişiye ilim olarak Allah'tan korkmak yeter, cehalet olarak da ilmi ile övünmesi yeter".
Hz Vehb b. Münebbih şöyle der: "Mal azdırdığı gibi ilim de azdırır."
"Her kim ibadet ederse kuvveti artar. Her kim tembellik ederse de ibadetten uzaklaşması artar."
"Benden üç şey ezberleyin. Hevânıza tâbi olmayın, kötü arkadaştan kaçının, kendi görüşünüzü üstün kabul edip Övünmeyin."
İmam Mücahid rahimullah buyurur ki:
"(Asıl) Fakîh Allah'tan korkan kimsedir".
"Her kim nefsini zelil kılarsa, dinini aziz kılar. Her kim de nefsini aziz
kılarsa, dinini zelil kılar."
Hz Avf el-Arabi rahimullah dedi ki: "Övülmekten hoşlanıp yerilmekten hoşlanmamak münafıkların ahlakındandır".
Hz Malik bin Dinar rahimullah dedi ki:
"Kin güden din gütmez".
"Uyanık olduğun zaman Allah'tan kork, rüyada gördüklerine de aldırma".
"Dünyalık bir şey için üzüldüğün kadar âhiret kaygısı kalbinden çıkar. Ahiret için hüzünlendiğin kadar da dünya kaygısı kalbinden çıkar."
"Alim ilmiyle amel etmediği zaman yağmurun kaya parçasında durmayıp kaydığı gibi nasihatleri de kalplere te'sir etmeyip kayar. İlmi amel etmek için istersen seni sevindirir. Başka şeyler için istersen sadece övünmeni arttırır."
"Mü'minlerin göğüsleri iyi amellerle kaynar, fâcîrlerin göğüsleri de kötü amellerle kaynar. Allah sizin niyetlerinize ve maksatlarınıza bakar. Maksatlarınızı iyi kontrol ediniz ki, Allah size rahmet etsin".
Malik ibn-i Dinar’ın da çok güzel bir tespiti var:
“Günümüzde insanlar bilgi edinmeyi kafi gördüler, onu uygulamayı terk ettiler.”
İbrahim et-Teymi rahimullah buyurdu ki:
"Hep sözlerimi amellerime vurup ölçtüğümde yalancı olmaktan korkarım."
İbrahim bin Ethem Buyurdu ki:
"Lokmayı helâlden temin edebilmek için uğraşmak, geceleri ibâdet
edip, gündüzleri oruç tutmaktan efdaldir. Çünkü her şeyin başı helâl
lokmadır."
"Öbür dünyâda terâzide en ağır amel, burada bedene en zor
gelenidir."
"İşittiğime göre, kıyâmet günü insan, daha çok utansın diye
tanıdıklarının yanında hesâba çekilir."
"İlmi, amel için öğreniniz. Çokları bunda yanıldı. İlimleri dağlar gibi büyüdü, amelleri ise zerre gibi küçüldü."
"Borcu olan kimse, borcunu ödemedikçe, yağlı ve sirkeli taam
yememelidir."
Her zaman şöyle duâ ederdi: "Yâ Rabbî! Beni günah alçaklığından, sana tâat ve ibâdet lezzetine ulaştır."
